Hạ Tầng Vật Lý Phi Tập Trung: Cuộc Cách Mạng DePIN trong Thế Giới Web3

Khi bạn mở cuốn sách này ra, có lẽ bạn đã từng nghe những từ khóa như blockchain, Web3, token, hay phi tập trung (decentralization). Trong suốt một thập kỷ vừa qua, thế giới đã chứng kiến một cuộc cách mạng mang tính cấu trúc – từ Internet chia sẻ thông tin sang Internet chia sẻ giá trị. Nhưng tất cả những tiến bộ đó chủ yếu diễn ra trên không gian số: dữ liệu, tài sản số, hợp đồng thông minh. Còn thế giới vật lý thì sao?

DePIN – Decentralized Physical Infrastructure Networks, hay “hạ tầng vật lý phi tập trung”, là nỗ lực đầu tiên của cộng đồng công nghệ toàn cầu nhằm kéo những nguyên lý của Web3 – sự mở, công bằng, chống kiểm duyệt – xuống tầng vật lý. Những thiết bị cảm biến môi trường, điểm phát sóng mạng không dây, máy tính GPU, trạm sạc xe điện, thậm chí là vệ tinh… đang bắt đầu kết nối với nhau không qua một trung tâm điều phối, mà nhờ các giao thức mở, token khuyến khích, và niềm tin vào mạng lưới.

Cuốn sách này ra đời không phải để phóng đại DePIN như một “giấc mơ công nghệ”, mà để giải mã nó như một mô hình hạ tầng mới, với những tiềm năng, rủi ro và khả năng tái thiết lập lại cách chúng ta xây dựng thành phố, vận hành mạng lưới, và tổ chức xã hội. Nó dành cho các nhà phát triển phần mềm lẫn phần cứng, cho các nhà hoạch định chính sách đang vật lộn với bài toán hạ tầng số – và cả cho những người trẻ muốn hiểu: tại sao một chiếc anten đặt trên ban công có thể là một phần của một mạng lưới viễn thông toàn cầu.

Sách được viết vào thời điểm năm 2025, khi DePIN đang bước ra khỏi giai đoạn thử nghiệm và bắt đầu đi vào đời sống thực tế. Chúng tôi không chỉ tổng hợp kiến thức, mà còn cố gắng kiến tạo một ngôn ngữ chung để các kỹ sư, startup, nhà đầu tư và chính phủ có thể cùng trao đổi và xây dựng tương lai này.

Hy vọng khi gấp lại cuốn sách này, bạn sẽ không chỉ hiểu DePIN là gì, mà còn hình dung được bạn có thể làm gì với nó – trong một thế giới mà mỗi người có thể tự mình góp phần xây nên mạng lưới hạ tầng của nhân loại.

Đỗ Ngọc Minh
HBS, Cambridge, Massachusetts, 5/2025