Lofty là một nền tảng tiên phong trong việc token hóa bất động sản tại Hoa Kỳ. Bắt đầu từ một công cụ AI hỗ trợ tìm kiếm bất động sản, Lofty đã nhanh chóng chuyển mình thành một chợ tài sản số hóa, nơi người dùng có thể đầu tư chỉ với 50 USD để sở hữu một phần bất động sản và hưởng lợi từ thu nhập cho thuê và tăng giá trị tài sản.
Đã đến lúc blockchain kết nối với nền kinh tế thực
Sau những chu kỳ tăng trưởng và điều chỉnh của DeFi, giới đầu tư dần nhận ra:
? “Giá trị bền vững không đến từ việc tái chế thanh khoản – mà đến từ kết nối với dòng vốn và tài sản thật.”
Real World Assets (RWA) chính là mắt xích cần thiết để:
Gắn kết tài chính truyền thống (TradFi) với blockchain
Biến DeFi thành không gian tạo giá trị thật
Giúp CeFi mở rộng dịch vụ bằng công nghệ minh bạch và toàn cầu
Dù token hóa tài sản vật lý đã xuất hiện từ lâu, nhưng ở đa số quốc gia, hành lang pháp lý chưa được xây dựng hoàn chỉnh. Các câu hỏi pháp lý xoay quanh:
Token có được coi là chứng khoán (security) không?
Ai là chủ sở hữu hợp pháp khi một tài sản được đại diện bởi token?
Có được giao dịch token đó ở nước ngoài không?
Khác với các tài sản thuần crypto như BTC, ETH, hay các token DeFi, RWA là tài sản mang gốc gác ngoài đời thực, vì vậy phương pháp đánh giá cũng phải kết hợp giữa phân tích tài chính truyền thống và hiểu biết về công nghệ Web3.
Bức tranh toàn cảnh: từ startup đến định chế tài chính
Thị trường RWA hiện nay đang chứng kiến hai dòng chảy song song:
Các startup Web3 gốc, như Centrifuge hay Goldfinch, tiên phong thiết kế mô hình RWA-native: không chỉ token hóa mà còn xây dựng nền tảng hạ tầng riêng biệt.
Các định chế tài chính truyền thống, như Franklin Templeton, JPMorgan, hay UBS, đang dần tích hợp blockchain vào các sản phẩm đầu tư có sẵn, thông qua RWA hóa từng phần.
Token hóa không phải là phép màu khiến mọi tài sản trở nên dễ đầu tư hay thanh khoản. Trên thực tế, một số loại tài sản có đặc điểm phù hợp tự nhiên với blockchain:
Có giá trị rõ ràng và được thị trường chấp nhận
Có dòng tiền dự đoán được (cashflow-based asset)
Có thể chia nhỏ và dễ định giá
Có khung pháp lý tương đối ổn định
Tài sản thật được đưa lên blockchain không tự nhiên có giá trị. Chúng chỉ trở nên có sức sống khi kết nối được với dòng vốn, thanh khoản, và niềm tin từ thị trường tài chính truyền thống.
Trong thế giới thực, các dòng tiền luôn đi qua các kênh: ngân hàng, quỹ đầu tư, sàn chứng khoán, tổ chức tín dụng... Vì thế, để token hóa tài sản thành công, cần xây dựng những “cầu nối” (bridges) hiệu quả giữa hai thế giới – TradFi (tài chính truyền thống) và DeFi (tài chính phi tập trung).
– Ai làm gì trong hệ sinh thái? (issuer – validator – marketplace – investor)
– Các chuẩn token RWA hiện hành (ERC-20, ERC-3643, ERC-4626...)
Khi nhắc đến Real World Assets (RWA), nhiều người dễ hình dung ngay đến một token đơn lẻ đại diện cho một phần bất động sản, trái phiếu, hay khoản vay. Nhưng nếu chỉ nhìn RWA như vậy, chúng ta đang bỏ qua 90% giá trị cốt lõi.
Token hóa tài sản không phải là một hành vi kỹ thuật đơn lẻ. Đó là một chuỗi giá trị phức hợp, trong đó nhiều bên cùng tham gia để thiết kế, phát hành, xác thực, phân phối, giám sát và giao dịch tài sản trên blockchain.
Dù mỗi giao thức có cách tiếp cận khác nhau, phần lớn dự án RWA hiện nay đều có thể khái quát thành một kiến trúc ba lớp (three-layer architecture) như sau:
1. Lớp tài sản (Asset Layer – Off-chain)
– Là nơi tài sản vật lý hoặc tài sản tài chính thật được sở hữu và định danh.
– Bao gồm các hoạt động như: quản lý quyền sở hữu, định giá, bảo hiểm, dòng tiền phát sinh từ tài sản.
– Tài sản có thể thuộc sở hữu của: công ty quản lý tài sản (SPV), ngân hàng, doanh nghiệp, cá nhân…
Web3 không chỉ là DeFi hay NFT
Khi công chúng nói đến Web3, hầu hết đều nghĩ đến các ứng dụng đã gây bão truyền thông:
DeFi – nơi bạn có thể vay, gửi, giao dịch tài sản crypto mà không cần ngân hàng.
NFT – nơi người ta bán hình JPEG với giá hàng triệu đô.
DAO – tổ chức tự vận hành bằng code.
GameFi – chơi game và kiếm token.
Tuy nhiên, các mô hình này phần lớn xoay quanh tài sản nội sinh (native crypto asset) – vốn có giá trị phần lớn dựa trên sự kỳ vọng, tâm lý thị trường và hiệu ứng mạng lưới. Rất ít mô hình kết nối trực tiếp với dòng tiền thực tế trong nền kinh tế vật lý.
Trong thế giới vật lý, tài sản là những thứ có giá trị kinh tế, có thể sở hữu, chuyển nhượng và sử dụng để tạo thu nhập. Chúng có thể là hữu hình như bất động sản, máy móc, kim loại quý, hoặc vô hình như quyền khai thác, bản quyền, trái phiếu, hợp đồng tín dụng.
Trong môi trường Web3, khái niệm tài sản vẫn giữ những đặc điểm cốt lõi nói trên, nhưng được định danh và biểu diễn dưới dạng token – một cấu trúc dữ liệu có thể lưu trữ, xác minh và giao dịch trên blockchain. Token hóa tài sản thực chính là quá trình này:
Thế giới blockchain đã bước sang thập kỷ thứ hai. Từ Bitcoin năm 2009, Ethereum 2015, đến DeFi mùa hè 2020 và làn sóng NFT năm 2021, chúng ta đã chứng kiến một chuỗi những làn sóng đổi mới ngoạn mục. Mỗi chu kỳ ấy mang theo sự phấn khích, vốn đầu tư hàng chục tỷ đô, và cũng không thiếu các vụ sụp đổ để lại hoài nghi.
